ArmSeinen in H0
Een nieuw project om de afwerking van de HSM demo te verbeteren, dat is en was in eerste instantie de opzet van het armseinen-project. In tweede instantie zou het mooi zijn om er een demo-project van te maken op Rail-2002, mits we daar natuurlijk voor in aanmerking zouden komen. Dat betekent dat er in redelijk korte tijd zaken verzameld, geïnventariseerd en gemaakt moesten worden. Mede doordat we nog een aantal van deze seinen op het stukje van de HSM wilden hebben en er niets meer voorradig was in de diverse kasten, moesten er dus nieuwe gemaakt worden..... aan mij de eer om dat te doen. Al met al heeft het toch een dikke vier maanden geduurd voordat ik de eerste ‘beetje’ paal op tafel had liggen. Dat komt doordat je eerst uit moet vogelen of er makkelijkere manieren zijn om de diverse onderdelen te maken, niet vergetend, dat iedereen het thuis moet kunnen doen. Nou, ik denk dat ik dan niet helemaal in de opzet ben geslaagd, want inmiddels beschik ik over een vracht apparatuur, dat wil je niet weten. Affijn, ik heb toch geprobeerd zaken simpel voor te stellen in het hierna volgende verhaal.
Op zoek naar informatie struikelde ik over een tweetal pakken papier die ooit eens waren verschenen in het blad de Modelbouwer en geschreven waren door de heren Nahon en Schepers. Ook ben ik ten rade gegaan bij Jan Dul, die in een grijs verleden armseinen maakte. Als aanvulling op het geheel wil ik ook dhr. A. van Oordt nog noemen, die een schat aan informatie leverde m.b.t. het maken deze seinen, omdat hij ze ook ooit zelf heeft gemaakt voor “De Baronnenlijn” van de Veluwse Modelspoor Club.
Allemaal
belangrijke informatie, die er toe leidde dat het inzamelingsproject gauw af
was. Nu nog lezen en begrijpen... of was
het nou distilleren? Met het voorbeeld van Jan Dul in de zak ben ik de diverse
delen maar eens gaan bekijken en namaken. Dit leverde direct al twee problemen
op, de lamphoudertjes waren wel erg klein en hoe moest ik nu die gekleurde
glaasjes maken? Op beide dingen kom ik in de bouwbeschrijving uitgebreid terug,
omdat ik ook daar de nodige experimenten op losgelaten heb.
Hoe
maak je nu zoiets? Om te beginnen moet je een bult informatie hebben, die is
hier beschikbaar in de vorm van tekeningetjes op schaal of anders d.m.v.
getallen aangegeven. Waar mogelijk zal ik zelf tekeningetjes bijvoegen. Ook de
diverse draaipunthoogtes zijn in tabelvorm aangegeven
Voor
meer informatie over het hoe en waarom van armseinen, verwijs ik naar de
Website van Gerard van de Weerd, simpel
omdat hij alle zaken keurig gerangschikt heeft ondergebracht en ik hier het
hele verhaal nog eens zou moeten opschrijven. Met dank aan Gerard voor het
beschikbaar stellen van de Gifjes op deze pagina.
>>> De Bouw <<<
lamphoudertje
stripje
lamphoudertje
bovenbuis
middenbuis
onderbuis
voetplaatje
(
allemaal eerst als los onderdeel aanmaken)
Seinarm
uithalen afbramen schilderen/ Spuiten
seinglaasjes
ponsen
Lampgaatjes
vullen met KrystalKlear en schilderen met glasverf. of/ KrystalKlear en
geponste plasticjes
Mast
in elkaar zetten van boven naar beneden
Staaldraadje
doorvoeren van boven naar onder (voor draadje electra)
mast
iets opschuren en reinigen
afstoppen
lamphoudertje
in
de grondverf zetten
Zwart
maken
Afplakken
voor wit
Lampje
passen
aansluiten
aan massa
draadje
vanaf onderen invoeren dmv de
Aansluiten
draadje aan lampje
Montage
kousje voor seinarm-as.
montage
seinarm
Montage trekdraad bediening.
>>> …Bouwbeschrijving... <<<
Grof gezegd bestaan de armseinen uit drie delen mast, een buisje voor de lamp, een klein stripje om die aan de paal te solderen, armseinvleugels, gekleurde glaasjes, een stukje dun trafo draad en een lampje.
Het lamphoudertje..
Om
te beginnen met het lamphoudertje, een van de lastigste dingen is het buisje op
juiste lengte maken en voorzien van een gaatje van
De
oplossing was eigenlijk simpel, neem een blokje ijzer van 15 X
De bovenbuismal..
Daar er nog een aantal gaatjes met
Bovenbuis..
Het
zal niemand verbazen dat ik toch maar
Hierna
even uitmeten hoe ver het buisje in de mal moet, het gaatje dient
De Seinarm..
De
seinarm is een model wat Philotrain in de winkel heeft, deze heeft een aantal
bewerkingen nodig voor hij in de mast gehangen kan worden. Dat zijn schilderen
(spuiten) glaasjes maken, afbramen en uiteraard de keuze die we vooraf moeten
maken, laten we hem in het rek zitten of halen we hem eruit voordat al deze
bewerkingen gedaan moeten worden?
Om
met het laatste te beginnen, ik heb beide uitgeprobeerd. Bij schilderen in het
rek dien je na die tijd af te bramen en bij te werken. Dat is niet zo’n
probleem als het met de kwast is gedaan (is wat grover). Bij spuiten zou ik
kiezen voor loshalen afbramen en dan spuiten. De werkvolgorde wordt hier dus
bepaald door wat de mogelijkheden van de maker zijn.
Om
“overstralen”van de verf tegen te gaan is het het beste om eerst de achterzijde
wit te spuiten en daarna zwart of andersom, afhankelijk van de gebruikte
onderlaag. Waarom? Gebleken is dat wanneer je eerst de voorkant doet er altijd
een randje zwart bovenop zichtbaar is, dus als rood dan het laatste is zie je
dat niet zo. Let erop dat aan de voorkant spuiten doorlopen van de verf in de
lampgaten oplevert! Na het spuiten, trek je met de kwast een tweetal zwarte
banen op het eind van de seinvleugel.
Overigens
heb ik ook geprobeerd met spuiten in het rek en daarna loshalen en afbramen,
maar de verf is zo dun, dat beschadigt ontiegelijk snel en dat krijg je met de
kwast niet echt mooi.
Goed
dan de glaasjes, probleem. Ik wist ook niet hoe of wat maar er zijn een aantal
mogelijkheden, die ik lekker niet allemaal geprobeerd heb.
Mogelijkheid
1; achterkant plakbandje op doen en met botenlak een glaasje maken, daarna
schilderen met Ecoline of glasverf. Kan, heb ik niet gedaan.
Mogelijkheid 2; glaasje ponsen en er in lijmen, kan, heb ik ook niet gedaan.
Mogelijkheid
3: Ik heb het gehouden op een combinatie met mogelijkheid 2. De Gallery Glass-methode. Deze combinatie is eigenlijk het verlijmen van de
glaasjes met Gallery-Glass. Omdat je hier niet kunt spreken van verlijmen een
kleine toelichting.
Eigenlijk
giet je het lampgat vol met dit spul met daarin een uitgeponst stukje plastic
van hetgeen bij het setje wordt bijgeleverd. Neem een houten roerstaafje (ja,
voor in een grote pot verf) en gebruik die als ondergrond voor de pons. Leg
hierop de kleur die je wilt ponsen en neem de
Plak
de seinarm aan de achterzijde af met een stukje passepartout-plakband, (dit
plakband laat zich heel gemakkelijk verwijderen, ook als het wat langer gelegen
heeft, een beetje water doet wonderen) neem de Gallery Glass en leg een drupje
op een stukje karton. Neem weer een
Rustig laten drogen en na een uurtje of wat kun je erdoorheen kijken, dan wordt het tijd om voorzichtig het plakband te verwijderen. Hierna zul je zien dat het groene glaasje eigenlijk iets te klein is, dit kun je d.m.v. schilderen met Ecoline oplossen (ik heb glasverf gebruikt) .
Zelfde procedure volgen voor het rode glaasje en klaar is ie. Het hoeft overigens geen betoog dat dit het laatste is wat je aan de seinarm doet. Zie de werkvolgorde!
De Middenbuis..
De
middenbuis is van
Als
laatste slijp je een schuin kantje aan de bovenzijde van de buis
De onderbuis...
Deze is
Het onderplaatje...
De
maten staan in de tekening, maar ik heb gekozen om de koperzijde aan de
bovenkant te houden. Uiteraard kan het naar believen ook aan de onderkant, maar
de keus is niet toevallig.
Door
de bijna klare mast in de bankschroef te plaatsen in het gat in de grondplaat
kun je altijd solderen omdat de koperzijde boven is! Let er op bij de montage
dat het kleine gaatje voor de bediening niet dichtloopt met soldeer en dat deze
op de juiste plek zit t.o.v. de
seinarm!!!
En,
belangrijk, bij montage rekening houden met BS!!!
Bij het schilderen...
Ik heb de proef op de som genomen door een aantal armen in het raam al te schilderen, dit geeft een aanzienlijke voorsprong op de afwerking daar je ze niet onnodig beet hoeft te pakken, je kunt immers het raampje vasthouden. Daar staat tegenover dat je ze wel naderhand moet bijwerken, i.v.m. het ‘uitbreken’ uit het raam. Uiteraard heb ik ook geprobeerd de armen los te bewerken dus eerst uithalen en daarna spuiten (ook geprobeerd). Het resultaat met spuiten is beter, maar niet iedereen heeft de beschikking over een spuit. Probleem bij de afwerking zijn de zwarte strepen aan de achterzijde. Afplakken wil wel, heb ik ‘Passepartout-tape’voor gebruikt. Dit is redelijk prijzig, maar eventueel zeer gemakkelijk te verwijderen. Blijft het erg plakken dan hoef je dit alleen maar nat te maken en het gaat er zo af.
Masten spuiten...
Dat
kan dus ook, de doorgewinterde doe-het-zelver zal voor deze oplossing kiezen,
is mooier maar kost meer tijd. Meer tijd in de vorm van afplakken en ook van
voorzichtig verwijderen, de verflaag is veel dunner dus beschadigt veel
sneller. Wat zeer zeker een punt van aandacht is het volgende. Het
lamp-houdertje is opgeboord tot
Tip
= zwart tot ongeveer
Het
later afplakken van de witte banen kan door op een harde plaat een stukje
plakband in reepjes te snijden en deze vervolgens op de mast te plakken. ook
hier geldt weer dat hoe dunner de verflaag des te voorzichtiger U dient te
zijn.
Bij het boren...
De
gebruikte boortjes zijn allemaal bij de gesorteerde ijzerhandel verkrijgbaar,
helaas zijn ook deze niet goedkoop. Toch pleit ik ervoor om de diverse boortjes
aan te schaffen, het maakt de montage iets gemakkelijker. Zie uitleg ”Bij
montage”.
Maak
een malletje om de plaats van het lampje en die van de bovenste buis te
fixeren, wanneer je een setje armen van Philotrain koopt heb je er gelijk een
tekening bij met de maten. Het verschil (horizontaal) tussen draaipunt en
lamphoogte is ?1,
Houdt
er vervolgens rekening mee dat je aan de achterkant op het geheel kijkt, dus
lampbuisje zit rechts (lager) en de standbuis zit links en het gaatje van
Bij de montage....
De buisjes
zijn in de maten 2, 2,5- en
Nadat
de buisjes op de juiste lengte zijn gezaagd, d.w.z. er ook rekening is gehouden
dat ze in elkaar komen te zitten, dan worden de onder liggende buisjes steeds
met
Montage Seinarm..
Bij
de montage van de seinarm maak ik gebruik van een handigheidje. Het gaatje van
Mochten er na dit geheel nog vragen rijzen dan zal ik die gaarne per email beantwoorden.
Bij
het maken van dit artikel heb ik me beziggehouden met alleen de simpele vorm
van armseinen, de meer gecompliceerde vorm zoals Hoofdsein met daaronder
voorsein staat hier nog niet beschreven. in de grond zal er niet veel anders
zijn, maar er zullen toch wat extra zaken aan de orde komen. Deze worden dan
weer belicht in een aanvulling.
Seinbruggen heb ik voorlopig nog niet bekeken en/of gemaakt, mischien in de toekomst als ik tijd en zin heb, vooral het eerste is iets wat me ontbreekt op dit moment.
Setje armseinen van Philotrain Nummer 870/20901 (hierbij zitten
ook gekleurde velletjes om de glaasjes te maken)
Verf Humbrol; kleur rood 174, wit 130, zwart 85
glasverf Decorfine Rood 300 ( www.talens.com )
glasverf Decorfine groen 600
of Ecoline rood 311 en groen ???
Verdunner (thinner voor de humbrol en transparant voor de
glasverf, wanneer dat nodig is)
Etsende grondverf, mogelijkheden zijn:
Tamiya heeft een
spuitbusje, (niet geprobeerd)
Simprop kan (Wit),
blijft minder goed zitten,
of een VW artikel
ALN00200304. De laatste is roodachtig. (Etsend!)
kwastjes (n0 1 en n0 3)
KristalKlear ( Microscale) of Gallery Glass (bij Pipoos)
Boortjes in de maten: 0,3 of 0,5 Afhankelijk van de staaldraad,
1,6 - tot - 2,5
Dun electriciteitsdraad (voor de kous)
Stukje printplaat eenzijdig koper zonder baantjes
Messingbuisjes 3.0-, 2,5-,
Lampjes 6221 van Viesmann Ø1,8 Mm
……of…..
lampjes van Conrad
Fijn schuurpapier b.v. waterproof 800
soldeer
soldeerwater (kritisch, ik gebruik S-39(mag niet meer), maar S-65
wil het ook goed)
Bus WC-eend
vijltje plat (fijn)
vijltje rond
Passepartout-tape
Mini-boormachine
diverse tandarts boortjes
slijpschijfje groot
0,3 of